Aansprakelijkheidsverzekering

Wet aansprakelijkheid motorrijtuigen (WAM)

De wet aansprakelijkheid motorrijtuigen is erop gericht om verkeersdeelnemers te beschermen tegen de financiële gevolgen van schade door motorrijtuigen. In het kader hiervan regelt de WAM diverse financiële waarborgen voor iedereen die schade kan leiden door toedoen van een motorrijtuig, dus ook voor eigenaren en inzittende van andere motorijtuigen.

Binnen de WAM zijn de vijf belangrijkste elementen:
De verzekeringsplicht
Een beperkt aantal toegestane uitsluitingen
Het rechtstreeks vorderingsrecht van de benadeelde
Het waarborgfonds motorverkeer
De minimaal verzekerde sommen

De verzekeringsplicht

Ieder bezitter van een zich op de weg bevindend motorrijtuig is verplicht om voor dit motorrijtuig een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Dit geldt dus ook voor motorrijtuigen die op een eigen terrein geparkeerd zijn of worden gebruikt. Het afsluiten van een cascoverzekering is niet verplicht. Voor een auto waar langdurig niet mee gereden wordt, kan ontheffing van de verzekeringsplicht worden aangevraagd. Dit kan ook voor een bepaalde perioden bijvoorbeeld voor een camper die een maand per jaar wordt gebruikt. Hierbij wordt uiteraard wel de voorwaarde gesteld dat er in de periode van ontheffing niet mee aan het verkeer wordt deelgenomen. Als er geen ontheffing is aangevraagd is diegene strafbaar. Om te kunnen controleren of de verzekeringsplicht van de WAM wordt nageleefd, moet iedere verzekeraar de WA-verzekering die hij afsluit melden bij het RDW.

Een beperkt aantal toegestane uitsluitingen

De WAM beperkt de toegestane uitsluitingen op de verzekering. Het is de WAM-verzekeraar wel toegestaan om andere uitsluitingen op te nemen in de algemene verzekeringsvoorwaarden, maar het is op basis van de WAM niet toegestaan om zich vervolgens op deze uitsluitingen te beroepen jegens benadeelden. Dit om het slachtoffer te beschermen en de financiële zekerheid te beiden bij schade toegebracht door een motorrijtuig.

Er zijn vier uitsluitingen op de dekking van een WA-verzekering die wel zijn toegestaan:
De aansprakelijkheid van degene die zich het schadeveroorzakende motorrijtuig door diefstal of geweld heeft toegeëigend
Schade aan zaken die door het veroorzakende motorrijtuig worden vervoerd
Schade aan de bestuurder van het veroorzakende motorrijtuig zelf
Schade veroorzaakt tijdens officiële snelheid of behendigheidswedstrijden

Het rechtstreeks vorderingsrecht van de benadeelde
Een slachtoffer of benadeelde met schade door motorrijtuigverkeer mag rechtstreeks de verzekeraar van de veroorzaker aanspreken voor schadevergoeding, dit hoeft dus niet via de veroorzaker zelf. Dit heet rechtstreeks vorderingsrecht. Als het nodig is kan de benadeelde bij de RDW nagaan bij welke verzekeraar een motorrijtuig verzekerd is, op basis van het kenteken.

Het waarborgfonds motorverkeer

Zoals gezegd kennen we in Nederland een verzekeringsplicht. Desalniettemin rijden er nog steeds onverzekerde motorrijtuigen rond. Daarnaast rijden sommige bestuurders nadat zij met hun motorrijtuig schade hebben veroorzaakt, helaas door zonder zich te melden.

Het waarborgfonds motorverkeer is opgericht om in dergelijke situaties, waarin de benadeelde zijn schade niet vergoed krijgt van de verzekeraar van de veroorzaker, financiële bescherming te bieden.

De benadeelde kan een beroep doen op het waarborgfonds als hij schade heeft geleden door een:
Onverzekerd motorrijtuig
Gestolen motorrijtuig
Onbekend motorrijtuig
Motorrijtuig van een vrijgestelde gemoedsbezwaarde
Motorrijtuig dat verzekerd is bij een insolvente verzekeraar

De minimale verzekerde sommen
Op grond van de 5e WAM-richtlijn vereist de WAM de volgende minimale verzekerde sommen voor de particuliere motorrijtuigen:

1. 600.000 voor alle slachtoffers met letselschade
2. 120.000 voor de veroorzaakte zaakschade

Bedragen zijn geïndexeerd

De klant wil een risico uitlenen aan de verzekering. De verzekeraar kijkt of ie het risico wil overnemen, vervolgens als de verzekeraar dat wil stelt ie een premie op uit de basis van het gemiddelde risico.

Voorlopige dekking

De meeste verzekeraars kunnen de zogenaamde voorlopige dekking verlenen. Na dat men het aanvraagformulier heeft ingevuld en voor dat het aanvraagformulier is geaccepteerd kan er schade ontstaan. Tussen deze periode kunnen ze voorlopige dekking geven.

Dekking

D de verzekering dekking biedt tegen risico’s kan op 2 manieren worden omschreven.
In de voorwaarden zijn de oorzaken\gebeurtenissen met name genoemd.
Daarnaast heb je uitsluitingen die worden genoemd. Dit is de reden dat het ondanks eigenlijk gedekte gebeurtissen zijn, alleen toch niet verzekerd zijn.
De alles is gedekt, tenzij uitgesloten dekking.
De verzekeraar geeft dekking tegen al het buiten komend onheil, tenzij er bijvoorbeeld sprake is van opzet. De dekking is ruimer dan een evenementendekking.

Acceptatie

Een acceptant werkt bij de verzekeraar en beoordeeld namens de verzekeraar en die beoordeeld of de aanvraag wel of niet wordt geaccepteerd. Dan kijkt de acceptant of het gemiddelde risico goed is berekend zoals eerder verteld. Dan wordt de aanvraag goedgekeurd tot een acceptatie van de aanvraag. Vervolgens wordt de polis verzonden naar de klant.

Wilsovereenstemming

De verzekeringsovereenkomst is tot stand gekomen als de aanvraag is geaccepteerd. Er is dan sprake van een wilsovereenstemming. Dit betekent dat de klant en verzekeraar gebonden zijn. Wilsovereenkomst kan ook mond op mond tot stand komen.de rechten en plichten van beide partijen dit kan gelden na de wilsovereenkomst maar ook voordat de polis is afgegeven.

Dekkingsbevestiging

Soms ontvangt de verzekeringsnemer van de verzekeraar een schriftelijke dekkingsbevestiging, in afwachting van de polis.

Polis

Na de wilsovereenkomst en een eventuele dekkingsbevestiging volgt de verzekeringspolis. Deze is bij veel verzekeraars in vergaande mate geautomatiseerd. De polis bestaat uit een polis blad en een polisvoorwaarden en soms zijn clausules toegevoegd.

Financiële afwikkeling

De financiële afwikkeling bestaat uit het berekenen en incasseren van de premie. De premie wordt ofwel rechtstreeks door de verzekeraar bij de verzekeringsnemer ge-incasseert ofwel door de verzekeringsadviseur. Daarbij wordt ook de provisie voor de verzekeringsadviseur verrekend. Dit alles wordt verantwoord in een rekening courant die de verzekeraar met de verzekeringsadviseur aanhoudt.

Wettelijke aansprakelijkheid

Bij wettelijke aansprakelijkheid wordt onderscheid gemaakt in:
Schuldaansprakelijkheid \ persoonlijke aansprakelijkheid en
Risicoaansprakelijkheid \ kwalitatieve aansprakelijkheid

Als iemand schade toebrengt en hiervoor aansprakelijk gesteld wordt is er sprake van schuldaansprakelijkheid, ook wel persoonlijke aansprakelijkheid genoemd.
Een persoon kan ook aansprakelijk gesteld worden op basis van zijn hoedanigheid. Bij deze aansprakelijkstelling zonder directe schuld van degene die aansprakelijk gesteld wordt, wordt risicoaansprakelijkheid genoemd. Een meer formele benaming van risicoaansprakelijkheid is kwalitatieve aansprakelijkheid. In het geval van schuldaansprakelijkheid dient de benadeelde te bewijzen dat de aansprakelijkgestelde partij schuldig is aan het veroorzaken van de schade, terwijl bij risicoaansprakelijkheid de bewijslast van het tegendeel bij de aangesproken partij ligt. Het kan dus voorkomen dat iemand geen schuld heeft aan een voorval, maar hij wel aansprakelijk gesteld wordt voor de schade door het voorval.

Verzekeraars

Een verzekeringsmaatschappij is een bedrijf dat tegen betaling financiële risico’s afdekt. De meeste mensen hebben in hun leven behoefte aan financiële zekerheid. Ze willen zichzelf, en eventueel hun gezin, beschermen tegen de financiële gevolgen van gebeurtenissen die zich kunnen voordoen. Het kan zijn dat iemand te maken krijgt met een schade waarna hij plotseling een geldbedrag nodig heeft, of iemand wil op een bepaald moment het geldbedrag in zijn leven. Verzekeraars spelen hierbij een belangrijke rol. Overigens bieden veel verzekeraars behalve verzekeringsproducten ook bancaire producten aan, zoals bijvoorbeeld leen en spaarproducten.

Verzekeraars kennen in het algemeen de volgende activiteiten:

Het afdekken van risico’s
De verzekeraar verschaft zoals gezegd mensen financiële zekerheid door het overnemen van hun risico’s. Mensen betalen een bedrag aan de verzekeraar en krijgen daar zekerheid voor terug. De verzekeraar beheert het betaalde geld en keert een bedrag uit in het geval van schade, diefstal, overlijden en dergelijke.

Transformatie

Omdat verzekeraars premies ontvangen voor het overnemen van hun risico’s ontvangen zij van alle klanten tezamen grote bedragen. Het geld dat in de vorm van premies is aangetrokken, word de verzekeraars op de vermogensmarkt uitgezet. Verzekeraars beleggen hun geld onder meer in aandelen en onroerend goed. Verzekeraars verstrekken ook hypothecaire leningen.
Transformatie is voor verzekeraars een afgeleide functie van het afdekken van risico’s.
Verzekeraars en pensioenfondsen zijn uit het hoofd van de afgeleide transformatiefunctie institutionele beleggers.

Risico’s voor verzekeraars

Voor verzekeraars zijn er twee belangrijke risico’s die samenhangen met de eerdergenoemde activiteiten:
Het risico dat er minder aan premies is ontvangen dan er moet worden uitgekeerd.
Het is van belang dat een verzekeraar kan uitkeren in geval van schade zonder zelf in financiele problemen te komen. Een verzekeraar moet de risico’s dus goed inschatten. Het kan voorkomen dat een verzekeraar het risico van een bepaalde verzekering te groot vindt. Een oplossing voor zo’n geval is risicospreiding. Een verzekeraar besluit besluit dan om het risico niet alleen te dragen. Er zijn verschillende mogelijkheden om tot risicospreiding over te gaan:

Co-assurantie

Bij co-assurantie neemt een aantal verzekeraars een percentage van de verzekering voor haar rekening. Iedere verzekering tekent dan voor een stukje van de verzekering. Dit gebeurt vaak als het verzekerde bedrag erg bedrag erg hoog is. Co-assurantie komt meestal op de zogenaamde verzekeringsbeurs tot stand.

Pool

Ook bij vorming van een zogenaamde pool, een zelfstandige verzekeringsmaatschappij, wordt het risico gespreid over meerdere verzekeraars. Er wordt een pool gevormd bij zeer specifieke risico’s waarbij de gevolgen van een eventuele schade zeer omvangrijk zijn. Voorbeelden van een pool zijn de atoompool en de milieupool. Of Rialto, de pool voor zware risico’s van motorrijtuigen of brand. Het verlies of de winst uit de verzekeringen in de pool wordt verdeeld over de deelnemende verzekeraars.

Herverzekeren

Een vorm van risicospreiding die ook veel vorm komt is herverzekeren. Hierbij verzekert de verzekeraar een deel van het risico bij andere verzekeraars. De risico’s worden dan ondergebracht bij speciale herverzekeraars, die internationaal opereren.

Het beleggingsrisico

Zoals genoemd zijn verzekeraars institutionele beleggers. Om aan de verplichtingen jegens de verzekerden te kunnen voldoen worden de premie-inkomsten belegd. Dit beleggen gebeurt natuurlijk met als doel het vermogen te laten groeien, maar er is een risico aan verbonden. Als een verzekeraar bijvoorbeeld de premie-inkomsten heeft gebruikt om aandelen te kopen, kunnen deze aandelen na verloop van tijd in waarden dalen. Nij verkoop van de aandelen heeft een verzekeraar in dat geval verlies geleden.

Verzekeraars en de verzekeringsbranche

De interne organisatie van verzekeraars kan op verschillende manieren zijn ingevuld. Bij een marktgerichte benadering is er een indeling naar klantsegmenten. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld een afdeling particulieren, een afdeling waar men het midden en klein bedrijf bedient en een afdeling waar de grote bedrijven terecht kunnen.
Bij een productgerichte benadering zijn er afdelingen per product soort, bijvoorbeeld een afdeling voor pensioenen, een afdeling voor rechtsbijstandverzekeringen, etc.

De meeste verzekeraars bieden allerlei verzekeringen aan. Verzekeraars zijn volgens de wet verplicht om hun schades en levensactiviteiten in verschillende bedrijven onder te brengen. Dit heeft de wetgever zo bepaald omdat er een risico is dat de schadeverzekeraar failliet kan gaan door bijvoorbeeld onverwachts veel schade-uitkeringen. In dit geval mogen de uitkeringen uit levensverzekeringen niet in gevaar komen. De splitsing van de activiteiten van verzekeraar in verschillende bedrijven dient ter bescherming van de consument.

Verzekeraars kunnen de volgende juridische organisatievormen hebben:
Naamloze vennootschap
Onderlinge waarborgmaatschappij

Hierbij ga ik het hebben over:
Wat is verzekeren?
Het verzekeringsproces
Wettelijke aansprakelijkheid
Motorrijtuigen

Wat is verzekeren?

Over dit onderwerp ga ik het hebben over de volgenden punten, hierbij de punten:

Risico’s en risicomanagement
Het principe van verzekeren
De techniek van verzekeren
De verzekeringsvormen en branches
Sociale verzekeringen en particuliere verzekeringen
Verzekeraars en de verzekeringsbranche

Risico lopen we altijd. Verzekeringen zijn er daarom om de financiële gevolgen te verkleinen of weg te nemen. Verzekeringen kosten geld. Daarom willen de meeste mensen zich niet tegen alles laten verzekeren. Om te weten tegen welke risico’s je wel of niet wilt laten verzekeren, kunnen de risico’s in kaart gebracht worden.

U kunt er voor kiezen tegen welken risico’s je wilt laten verzekeren. Sommigen dingen zijn zoveel waard of kostbaar dat je het verzekerd wilt hebben. Denk aan uw auto, sieraden of uw huis.

Hier onder risico’s die je kunt verzekeren, moet verzekeren of niet te verzekeren zijn:

Je kunt verzekeren

Leven of dood bijvoorbeeld: levensverzekering, aanvullend pensioen
Bezit en vermogen bijvoorbeeld: opstal en inboedelverzekering, cascoverzekering auto
Gezondheid bijvoorbeeld: aanvullende ziektekostenverzekering
Je moet verzekeren
Verzekeringen die van de overheid moeten: wettelijke aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen of de basisdekking voor de zorgverzekeringswet
Sociale verzekeringen bijvoorbeeld: AOW, WW
Niet te verzekeren zijn
Risico’s die heel vaak voorkomen bijvoorbeeld slijtage aan kleding en dergelijke

Risicomanagement voor de bepaling

Risico= kans * gevolg

Een risico naarmate de kans van optreden en de gevolgen groter zijn. Een risico is over het algemeen minder belangrijk als:
De kans minimaal is, maar het gevolg groot
Het gevolg minimaal is, maar de kans groot

Dus een grote kans hoeft nog niet een groot risico te zijn. Als de kans van een gebeurtenis redelijk groot is, maar het nadelig effect ervan redelijk klein is, dan is het risico niet al te groot.

Veel risico’s kunnen verzekerd worden, maar het verzekeren van alle risico’s zou te veel kosten met zich meebrengen. We hebben ook gezien dat sommigen risico’s niet te verzekeren zijn. Het is dus van belang om risico’s goed te managen.

Risicomanagement is het inventariseren en beoordelen van risico’s om vervolgens maatregelen vast te stellen om de risico’s te voorkomen, te verminderen, uit te besteden of te accepteren.

De wijze waarop een particulier omgaat met risico’s kan verieren. Het omgaan met risico’s heet ook wel het bepalen van risico strategieën. Er zijn vier manieren om met een risico om te gaan ofwel er zijn vier risico strategieën;
Voorkomen van risico’s
Verminderen van risico’s
Uitbesteden van risico’s
Accepteren van risico’s

Het principe van verzekeren

Voor zowel particulieren als bedrijven vormt het financieel belang bij het al dan niet plaats vinden van een gebeurtenis de aanleiding om een verzekeringsovereenkomst te sluiten. Een van de eisen die de wet stelt aan een verzekeringsovereenkomst is dat het tijdstip van de uitkering onzeker is. Voorbeelden zijn uitkering na een inbraak, een aanrijding of een overlijden. Vaak worden ook zogenaamde gevolgschaden verzekerd. Dit kunnen bijvoorbeeld de opruimingskosten na een brand zijn of het zogenaamde gamis aan verwacht voordeel.

De techniek van verzekeren

Hoe kan het dat verzekeraars de risico’s kunnen dragen die particulieren niet willen of kunnen dragen?

Verzekeraars kunnen kunnen hun rol vervullen omdat ze de verschillende risico’s kunnen inschatten op grond van bijvoorbeeld CBS-cijfers of informatie van CVS. De afgelopen jaren hebben er ongeveer 9.500 verkeerongevallen met letsel per jaar plaatsgevonden. Afgezet tegen het grote aantal weggebruikers in Nederland, is dit een redelijk stabiel gemiddelde.
Het kunnen inschatten van de risico’s, omdat deze in het algemeen een stabiel gemiddelde kennen, wordt ook wel de wet van de grote getallen genoemd. Het is voor een verzekeraar van belang om een groot aantal verzekeringen te hebben om de gemiddelde schade kans zo goed mogelijk te berekenen en om de risico’s te kunnen dragen.

Om een goede premie te berekenen voor een bepaalde verzekering houdt een verzekeraar rekening met de statistieken uit het verleden. In het geval van de scooter verzekering van John van de Meer uit het voorbeeld kijkt een verzekeraar naar het aantal gestolen (bijv.) scooters en het aantal schades aan (bijv.) scooters in de afgelopen jaren. Op basis hiervan wordt een premie berekend. Het kan echter voorkomen dat een verzekeraar op basis van statistieken uit het verleden in een bepaald jaar toch niet uitkomt. Daarom werkt een verzekeraar met een reservering. De verzekeraar maakt een reservepotje voor het geval dat er in een bepaald jaar door omstandigheden een extra potje geld nodig is om schades uit te keren.

Alle mensen die eenzelfde risico willen verzekeren maken periodiek een bedrag over aan een verzekeraar. De verzekeraar beheert het geld en keert een bedrag uit aan degene die schade heeft geleden.

Op de schade-uitkering is het zogenaamde indemniteitsbeginsel van toepassing.
Dit betekent dat de klant door een uitkering uit een schadeverzekering niet in een financieel gunstiger positie mag komen dan het geval was voor de schade. Toch komt dit in de praktijk wel voor, omdat verzekeraars er in hun polisvoorwaarden van mogen afwijken.

Verzekeringsvormen

Er zijn twee soorten verzekeringen voor particulieren, sociale verzekeringen en particulierenverzekeringen:

Sociale verzekeringen

Deze verzekeringen zijn door de overheid voor de hele bevolking of voor bepaalde groepen verplicht gesteld. Sociale verzekeringen kan je weer onder verdelen:
Werknemersverzekering
Deze verzekering is alleen verplicht voor werknemers in loondienst. Voorbeelden: WIA en de WW
Volksverzekeringen
Volksverzekeringen zijn verplicht voor alle inwoners van Nederland. Voorbeelden: AOW, ANW en de AWBZ

Een sociale verzekering is verplicht. Dit zijn dus risico’s die je moet verzekeren. Ook de premie wordt door de overheid vastgesteld, dit is vaak een percentage van het inkomen.

Particulieren verzekeringen

Door middel van particulieren verzekeringen bieden verzekeraars zekerheid door het overnemen van de financiële gevolgen van risico’s. Naast de overheid biedt ook de particulieren verzekeringsbedrijfstak zeer veel mogelijkheden om risico’s over te dragen. Particulieren verzekeraars bieden dekking voor bezitsrisico’s, vermogensrisico’s en inkomensrisico’s. Sociale verzekeringen beperken zich tot inkomensrisico’s en de dekking van geneeskundige kosten.

Antiselectie en premiedifferentie

Mensen hebben de neiging om risico’s niet te verzekeren als zij der nauwelijks of geen schades van verwachten, terwijl men voor risico’s waarvan men de kans op schade groot acht wel een verzekering wenst af te sluiten. Zo zullen bijvoorbeeld personen met een goede gezondheid minder snel geneigd zijn om een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten dan personen met een slechte gezondheid. Dit noemen ze antiselectie of autoselectie. Als verzekeraars hier niets tegen doen kloppen de berekeningen voor hun premies op basis van de algemene statistieken niet.
Door voor verschillende groepen mensen, verschillende premies te vragen kan een verzekeraar antiselectie tegengaan. Dus niet iedereen betaald voor dezelfde verzekering dezelfde premie. Zo betaal een man van 50 minder premie voor een scooterverzekering dan een jongen van 16 doordat de jongen van 16 veel meer risico vormt. Dit wordt premiedifferentiatie genoemd. Verzekeraars kijken niet alleen naar leeftijd maar ook naar woonomgeving. Iemand die in een dorp woont betaald minder premie dan iemand die in een stad woont. In de stad is de kans namelijk groter op schades dan in een dorp.
Bij sociale verzekeringen spelen gezondheid, leeftijd en woonomgeving geen rol.

Indeling in branches

Particulieren verzekeringen worden ingedeeld in twee branches:
Levensverzekeringen
Schadeverzekeringen

Branche leven

Levensverzekeringen hebben te maken met het leven en de dood van de mens. Levensverzekeringen vallen bij de technische indeling van verzekeringen onder de branche leven. Ook pensioen behoort tot de branche leven.

De schadeverzekeringen vallen uiteen in Branche brand, Branche transport en Branche varia.

Branche brand

Onder de branche brandverzekeringen vallen voornamelijk bezitsverzekeringen. Bij bezitsverzekeringen je een bezit. In verzekeringstechnische termen wordt dit ook wel een object of een verzekerde zaak genoemd. Dit kan een bijvoorbeeld een auto of een inboedel van een huis zijn. Een opstalverzekering biedt dekking voor schade die ontstaat door brand, storm, inbraak en sommige waterschades.

Branche transport

Onder branche transport vallen allerlei soorten verzekeringen die samenhangen met de risico’s van transport en reizen.
Zoals de verzekering van schepen, lading en aansprakelijkheid van de vervoeder. Ook particulieren kunnen een transportverzekering afsluiten, zoals een reisverzekering en de verzekering van pleziervaartuigen.

Branche varia

Onder branche varia vallen alle overige verzekeringen. De branche varia is onder te verdelen in de volgende categorieën:
Medische variaverzekeringen, dit zijn verzekeringen die te maken hebben met de gezondheid van de mens, maar zijn geen levensverzekeringen.
Aansprakelijkheidsverzekeringen, dit zijn verzekeringen die schades dekken na het gevolg van fouten.
Motorijtuigenverzekering, dit zijn de WA-verzekeringen die door een motorrijtuig veroorzaakte schade anderen vergoeden en de cascoverzekeringen die de schade aan het eigen motorijtuig dekken.
Overige variaverzekeringen, dit zijn bijvoorbeeld de reis en annuleringsverzekering en de pleziervaartuigverzekeringen.